In het vorige deel eindigde ik bij grenssteen 232. De daarop volgende grensstenen aan de Nieuwstraat zijn opgeruimd. De eerstvolgende grenssteen die er weer staat is 229-B, midden op de rotonde. Ik ga hier weer verder met mijn wandeling op 15 januari 2023.
Grenssteen 229-A is verdwenen, maar vlakbij de rotonde staat wel de mooie oude paal 229. De volgende stenen staan op privéterrein, maar paal 228 is wel weer bereikbaar, bij een doorsteekje de grens over. Voor de volgende tussenstenen geldt weer hetzelfde: deze staan op privéterrein, een legale toegang heb ik althans niet kunnen vinden. Paal 227 staat ook op privéterrein, maar is tenminste goed te zien vanuit het westen. Vanaf paal 227 wordt de grens gevormd door de Bleyerheiderbeek.
De loop van de beek komt niet meer helemaal overeen met de grens, een nadeel van het kiezen van natuurlijke grenzen.
Grenssteen 226-C zou dubbel uitgevoerd moeten zijn.
De Nederlandse steen kan ik vrij snel vinden, hoewel goed verstopt onder het gras, de Duitse steen niet.
Na 226-C snijd de beek helemaal een flinke hoek af. Als de grens altijd de beek was blijven volgen was Nederland nu een stukje kleiner geweest.
Maar zo is het niet, want de grens loopt verder naar de twee tussenstenen 226-B en 226-A, die beiden nog niet zo makkelijk te vinden zijn.
Vooral 226-B is bedolven onder een flinke stapel natuurlijk afval. Ook naar de Duitse versie van paal 226 heb ik lang gezocht. Dat komt voornamelijk omdat ik de Nederlandse paal eerst aanzag voor de Duitse.
Volgens het proces verbaal werd paal 226 op beide oevers geplaatst om geen twijfel te laten bestaan over het verloop van de grens.
De beek moet dus ooit tussen deze palen door gestroomd hebben.
Dat is nu moeilijk voor te stellen. Het beekje is hier zo'n 80 meter vandaan. De stenen 225-B staan weer aan weerszijden van de beek, die zich hier manifesteert als droogstaande greppel.
Bij de grensstenen 225-A stroomt de Bleyerheiderbeek in de Anstelerbeek. Die heeft hier niet helemaal een natuurlijk verloop, dus ik weet niet zeker hoe dat hier oorspronkelijk ging.
De beide grenspalen 225 zijn helaas verdwenen. Tussen grenspaal 224 en 225 volgde de grens oorspronkelijk geen beek. De beken zijn in de loop der tijd echter wat verlegd, en de Anstelerbeek en Crombacherbeek stromen nu samen nabij grenspaal 224.
Misschien verklaart dat waarom grenspaal 224 maar een enkel exemplaar, terwijl de beek hier nu nog steeds de grens is.
Op oude kaarten verdwijnt rond 1960 de "Gpn" van de kaart en staat er nog maar één "Gp" vermeld. De volgende tussenstenen staan maar iets verderop De stenen 223-B kan ik van beide kanten niet legaal benaderen. Het duo 223-A is vanaf Duitse zijde wel probleemloos te benaderen, maar staat in een moeilijk moerassig gebied.
De palen 223 zijn mooie oude exemplaren die niet over het hoofd te zien zijn.
Aan Nederlandse zijde moet ik over een hek klimmen om weer op de weg te komen, terwijl ik aan Duitse zijde geen enkel hek heb gezien.

---

Een van de eerste stukjes Duitse grens waar ik bewust een grenspaal op de foto zette was hier op 9 oktober 2022

---

Op 28 januari 2023 ga ik verder. De stenen 221-B, A en 221 zijn momenteel vanuit Duitse zijde bereikbaar zonder over hekken te hoeven klimmen. Steen 221-A ligt er wel een beetje zielig bij. Er liggen meerdere stenen op de grens tussen landbouwperceel en Duitsland, maar dit zou 220-A moeten zijn naar mijn idee.
Steen 220 is wel een mooie oude paal die nog fier overeind staat tussen de akkers. Naar verluidt is steen 219 in 2016 verwijderd door de boer, omdat hij in de weg stond midden in het landbouwperceel.
De stenen 218-C, B en A staan achter of op privéterrein en zijn voor mij niet bereikbaar. Grenssteen 217-B staat op privéterrein en is hersteld door de bewoners. Hij is wel te zien vanaf de straat, maar je moet het maar net weten.
Iets verderop staat het steentje 217-A, een klein beetje scheef. Bij grenspaal 217 begint het grensoverschrijdende bedrijventerrein Avantis. Hier staat geen originele paal meer. Voor vandaag is het de laatste paal die ik nog bezoek.

---

Op 23 april 2023 ga ik weer verder over wat tegenwoordig het Avantis terrein is. Ook grenspaal 216 is geen origineel exemplaar.
De grens knikt hier en loopt vervolgens recht tussen twee omheinde bedrijfspercelen door.
Tot mijn verrassing kun je er gewoon tussendoor wandelen. De stenen 215-A en B vind ik er echter niet. Die hebben de bouw van beide hekken mogelijk niet overleefd. Grenspalen 215 en 214 zijn stille getuigen van het verleden. Ooit midden tussen de landerijen neergezet, nu staan ze er wat verloren bij op het industrieterrein.
Paal 215 in een vergeten bramenbosje en paal 214 op een terrein dat wel heel goed is afgesloten, met een serieus elektrisch hek. Een vergelijkbaar lot verging het niet paal 213, die verwijderd werd ter ere van de start van de bouw van het industrieterrein.
Het industrieterrein kenmerkt zich overigens al jaren door veel ruimte en slechts weinig van de plannen zijn uitgevoerd.
Op de locatie van paal 213 is op de gevel een plaatje met het nummer aangebracht.
Dat is echter overgeschilderd, dus ook nog eens moeilijk te vinden. Tussensteen 212-B is waarschijnlijk verdwenen, 212-A zou vervangen zijn door een plaatje op de stoeprand, maar dat heb ik niet kunnen vinden.

---

Paal 212 bezocht ik al eerder, op 28 januari 2023.
Een van de twee exemplaren ligt in de berm, aan Duitse zijde.
Het andere exemplaar is verdwenen.
Wel is hier de "drieherenpaal" te vinden, een historische grenssteen die temidden van de bouwwerkzaamheden gevonden werd nabij het Avantisterrein.
Deze steen zou ongeveer op de locatie van grenspaal 213 staan en markeerde destijds een drielandenpunt tussen de Spaanse Nederlanden, hertogdom Jülich en de vrije stad Aachen.
Nu staat deze dus bij wijze van monumentje ongeveer op de locatie van grenspaal 212.

---

Terug op 23 april 2023 loop ik verder naar de locatie van grenspaal 211, die niet meer te vinden is.
Daar buig ik de weilanden in, voor enkele tussenstenen die wél goed te vinden zijn. Ik kom uit bij grenspaal 210, waar de grens wat verlegd is na de aanleg van de snelwegparkeerplaats.
Deze steen staat vermoedelijk dus ook niet meer op de originele plaats.
De tussenstenen t/m 209-D zijn ook allemaal nieuwe exemplaren.
209-F zou mogelijk in de middenberm van de snelweg staan.
Ik loop om naar de parkeerplaats aan de andere zijde, waar de stenen E en D aan de rand van een toiletbosje staan. 209-C is een ouder exemplaar, dat al vanaf 1925 op de kaart vermeld staat.
Vanuit het noordoosten loop je tegen een hek aan, maar wie om het gasstation heen loopt kan de paal gewoon probleemloos bereiken. Tussen de akkers door loop ik via steen 209-B (nieuwer exemplaar) naar 209-A (afgebroken).
Iets verderop staat steen 209 diep in de berm, mijn schepje komt voor het eerst vandaag van pas. Ik duik een bosje in en kom uit bij de palen 208-G en 208-F, aan weerzijden van de spoorlijn tussen Simpelveld en Vetschau.
Dit was één van de eerste spoorlijnen in Nederland, en de eerste grensoverschrijdende. Het spoor verbond Maastricht en Aachen met elkaar.
Vandaag de dag is het tracé voorbij Vetschau opgebroken en wordt de spoorlijn enkel nog gebruikt door de toeristische spoormaatschappij ZLSM.
Deze palen zijn overigens wat oudere exemplaren, die op oude kaarten vermeld staan als "GPn 208-A" Op het volgende stuk loopt een pad parallel aan de grens. De stenen 208-D, B en A kan ik geen van alle vinden. Vanwege de akker aan Nederlandse zijde en schapen aan Duitse zijde besluit ik vanaf 208-A een heel eind om te lopen. Of dat echt nodig was weet ik niet, maar zeker is dat de aanwezige schaapshond direct aanslaat als ik even op en neer naar deze steen 208 loop :-) De stenen 207 en 206-A staan vlakbij elkaar, omdat de grens hier enkele meters verspringt. Steen 205-A zit een centimeter of 15 onder maaiveld. Dankzij Rien de Schipper (denk ik), die er een tegel tegenaan heeft gezet bij het opnieuw begraven, heb ik nog vrij snel beet. Zonder gereedschap was deze zeker niet gelukt. De stenen 205 en 204 zijn dubbel uitgevoerd. De Duitse 204 is helaas zijn kop verloren, zoals al een beetje te verwachten viel. Steen 203-B is ook al oud. Tot ca. 1980 was dit steen 203-A, het oude nummer staat er nog in gegraveerd. Hier zat tot enkele jaren geleden een nertsenfokkerij, dat verklaart het vele prikkeldraad.
Steen 202 is weer dubbel uitgevoerd, omdat vanaf hier het pad de grens vormt. De steen aan Duitse zijde had voorheen een stekelig dakje, maar blijkbaar is men iets minder bang geworden voor pottenkijkers.
Steen 201-A zit maar als één punt in mijn database, daarom vergeet ik helemaal te kijken of de Duitse versie er nog staat.
Op 25 november 2023 ben ik terug en kan ik de Duitse steen wil vinden. Het blijft echter bij een vluchtige foto van de steen, die helemaal begroeid is met klimop. Een luidblaffende hond achter het hek maakt dat ik niet de moeite wil nemen om iets aan de begroeiing te veranderen. Het is een behoorlijk modderig pad naar beneden. Beneden aan de beek staan stenen aan weerszijden van het water. De steen aan de Duitse zijde wordt vergezeld door een veel oudere Adlerstein. Deze stenen markeerden ooit de grens van Aachen. Vanaf hier vormt de beek de grens. Het is een kilometer of twee lopen naar Lemiers, waar ik mijn wandeling voor vandaag afsluit.

---

Op 13 mei 2023 ga ik verder met het laatste stukje en start ik weer bij de Selzerbeek. Paal 197 staat beneden aan het talud, op beekniveau.
196-B lijkt van een ander soort steen gemaakt en staat tegen het terrein van een steenhandelaar aan. Toeval? Grenspunt 196-A wordt aangeduid met een plaatje tegen de muur, aan de drukke doorgaande weg van Maastricht naar Aachen. Wat verderop in Vaals staat paal 196 tegen een oud tolhuisje aan.
Aan de andere kant van het tolhuisje staat een Adlerstein, die ik bij een hernieuwd bezoek op 25 februari 2024 op de foto zet. Steen 195 staat op privéterrein. Steen 195-A staat nog aan de weg, vanaf daar gaat het een meter of 15 het erf op.
Bij mijn eerste bezoek was steen 195 ook vanaf het hek niet te spotten.
Bij mijn hernieuwde bezoek op 25 februari 2024 is de begroeiing wat minder welig en kan ik de steen wel zien vanaf de straat. Ook steen 193-N kon ik in mei 2023 niet vinden, maar bij mijn nieuwe bezoek in februari 2024 wel.
Dan viel het nog niet mee, er groeit bijzonder veel braam hier en ik krijg het niet voor elkaar de steen erg bloot te leggen. Nu is het aftellen geblazen naar het drielandenpunt toe. Rond 193-K gaat het stijl omhoog zonder pad, Bij steen 193-J kun je spelenderwijs over de grens lopen. Naast 193-H staat nog een Adlerstein. De rest van de stenen naar het drielandenpunt toe staan allemaal netjes aan de rand van het pad, dat nog een verrassend stukje daalt en vervolgens weer stijgt. Zo bereik ik het drielandenpunt. Vlak voor het eigenlijke drielandenpunt staat het symbolische drielandenpunt inclusief een verwijzing naar dat dit de hoogste berg van Nederland is. De linkse paal is voorzien van het nummer 193. De paal op het eigenlijke drielandenpunt is voorzien van een plaatje met nummer 193, aan de achterkant is hij genummerd met nummer 1032: het nummer van de nieuwe Belgisch-Duitse grens. Op het drielandenpunt kwamen door de tijd heen (maar nooit tegelijk) vijf verschillende grenzen bij elkaar. Nu nog de grens tussen Nederland en België, de grens tussen België en Duitsland en de twee grenzen van Moresnet, het neutrale gebied dat ooit tussen de Nederlanden en Pruisen lag. Na Moresnet ging de Nederlands-Pruisische grens verder tot aan grenspaal 1 in Schengen.