De huidige grens tussen Nederland en België wordt gemarkeerd met gietijzeren palen (aangevuld met hulpstenen) die in 1843 neergezet zijn, na het ontstaan van België in 1830 en het bereiken van een scheidingsverdrag in 1839. Toen ontstond ook pas het huidige drielandenpunt, dat tot die tijd een aantal jaar officieus nabij Groesbeek had gelegen, en voor die tijd nog helemaal niet bestond.
Vanaf het drielandenpunt loop de
Nederlands-Duitse grens in noordelijke richting en de
Belgisch-Duitse grens in zuidelijke richting. Ooit was het drielandenpunt een soort vierlandenpunt, vanwege het neutrale gebied
Moresnet.
Op
13 mei 2023 bracht ik al een hernieuwd bezoek aan het drielandenpunt. Onderweg naar de grens van Moresnet kon ik daar niet omheen.
Het is vermeldenswaardig dat de Belgisch-Nederlandse grenspaal 1 niet op de Belgische grens staat, maar een meter of 50 noordelijker, vlakbij de Nederlands-Duitse grens.
Daar staat hij sinds 1928. Op het drielandenpunt zelf, de locatie waar grenspaal 1 eigenlijk zou moeten staan, staat paal 193/1032.
Op
18 mei 2023 vervolg ik mijn wandeling langs de grens, samen met Ruud.
Vanaf grenspaal 1 loopt de Belgisch-Nederlandse naar het westen. Er loopt een pad over de grens, het eerste stuk is gemakkelijk.
Na een paar honderd meter verschijnt tussensteen 1-A en nog iets verderop staat grenspaal 2.
We vervolgen onze wandeling naar grenspaal 3, aan de Gemmenicherweg.
Aan de overzijde heeft steen 3-A gestaan, maar die is al lang geleden verdwenen onder de weg en naar verluidt bewust ingegraven op de eigenlijke locatie.
Steen 3-B staat een eind verderop aan het wandelpad.
Ook paal 4 is goed te vinden. De grens volgend naar grenspaal 4-A is het eerste stukje wel een jungle. Bij 4-A onderaan de helling is het weer prima te doen.
Paal 5 en de stenen 5-A en 5-B zijn goed te vinden. De holle weg die bij 5-B begint is niet meer in gebruik als pad
Paal 6 staat hoog, aan het begin van een holle weg. Paal 6-A staat een flink stuk verderop, vlakbij paal 7.
Paal 7 staat aan de bron van de Cottesserbeek. Misschien wel de leukste paal van vandaag. Het is goed te doen, hoewel het gras vrij hoog staat.
Terwijl ik de foto maak schiet er een zwijn weg, het weiland in.
We lopen verder over de golfbaan, waar een legale wandelroute overheen loopt. Achter de camping staat paal 7-A, waar de grens de beek weer verlaat.
Paal 8 staat weer met zijn nummer de verkeerde kant op. Hij staat aan de oostelijke oever van de Geul. Ik was hier al ooit in 2020, toen ik niet de grens, maar de Geul volgde.
Paal 9 staat vlakbij paal 8, maar dan aan de westelijke zijde van de Geul. 40 meter lang is de Geul de grens.
Er is ook een paal 9-A, maar daar zal ik een keer voor terug moeten komen.
Grenspaal 10 staat ver van paden af en ik vind geen geschikt toegangspad. Hetzelfde geldt voor de tussenspalen 10-A en 10-B. Achteraf gezien wel jammer, anderzijds geen straf om nog eens terug te reizen naar deze fijne regio.
10
Paal 11 is gelukkig weer goed te vinden, hier in het plaatsje Klein-Kuttingen.
11
11
Grenspaal 12 markeert het zuidelijkste punt van Nederland.
Bij het vaststellen van de grens na 1839 werd gekozen om in Klein-Kuttingen de "grote weg" te volgen in plaats van de oude gemeentegrens.
Het meest zuidelijke punt van Nederland had dus nog zuidelijker kunnen liggen.
De palen 12-A en 12-B laten we voor nu bewust liggen vanwege hun locatie en de tijd van de dag.
De palen 13 en 13-A staan er mooi bij, aan een weinig gebruikte zandweg
De palen 14 en 15 vond ik al op
7 augustus 2022, toen het grenspalenvirus net was ontstaan
14
15
De grens tussen Nederland en België heeft een stuk minder tussenstenen dan de grens tussen Nederland en Duitsland. Er is echter een uitzondering, want tussen steen 15 en 16 zijn in 1978 maarliefst 29 steentjes geplaatst naar aanleiding van een grensconflict met een boer. Een deel van deze paaltjes heb ik op
18 mei 2023 gevonden, evenals de oudere tussenpalen 15-A en 15-B. Van de 29 kleine paaltjes heb ik er 12 terug kunnen vinden. In de winter moet dit een stuk gemakkelijker zijn, vermoed ik.
15-1
15-2
15-10
15-A
15-17
15-18
15-19
15-20
15-21
15-22
15-B
15-27
15-28
15-29
Grenspaal 16 bezocht ik ook al op
7 augustus 2022. Voor 16-A en 16-B moet ik nog eens terug.
16
Bij grenspaal 17 begon mijn liefde voor het grenspalenzoeken destijds op
6 augustus 2022, ook al zagen we de paal slechts van een afstandje.
Wij liepen toen door de weilanden aan de oostzijde van de Gulp naar de slijpsteen van Slenaken, die in een bosje staat nabij grenspaal 17. De grenspaal staat (inmiddels) echter aan de overzijde van de Gulp
17
17
Op
4 juni 2023 begin ik mijn wandeling vanuit Slenaken bij de hulpsteen 17-A, aan de Grensweg/Nurop. Die ligt op zijn kant in de beek
Vervolgens loop ik een eind om naar paal 18. Dat had misschien ook best door het weiland gekund, hoewel ik hier dan over een dubbel prikkeldraadhek had moeten klimmen.
Van paal 18 naar paal 19 loopt er een mooi pad parallel aan de grens, een meter of 100 noordelijk daarvan. Van paal 19 naar paal 20 volgt de grens een goede kilometer de
Schilberg/De Planckweg. Daar is het wat minder prettig wandelen.
Ook van paal 20 naar 21 wordt de grens door een weg gevormd, maar die is een stuk rustiger. Het gehucht Ulvend ligt half in België en half in Nederland. Om de hoek staat een moderne grenspaal van de gemeente Eijsden-Margraten.
Grenspaal 22 staat op de Kattenrothberg bij hoeve Kattenrot, daar waar de gemeenten 's-Gravenvoeren en Sint-Martens-Voeren ooit bij elkaar kwamen. Vanaf hier is de weg niet langer de grens. Die loopt nu in een rechte lijn naar paal 23. Op de kruisende paden staan 3 hulpstenen, die ik al zigzaggend onderweg naar paal 23 passeer. Bij 22-B en 22-C staan ook weer nieuwe gemeentegrenspalen.
22
22
22-A
22-B
Gemeentepaal (22-B)
22-C
Gemeentepaal (22-C)
Grenspaal 23 staat op een mooie open plek. Enkele tientallen meters Nederland in staat weer zo'n gemeentepaal. Voorlopig even de laatste.
De Voerenstraat is nu even de grens tot aan grenspaal 24.
23
Gemeentepaal (23)
24
24
De zijweg richting paal 25 is prive, als ik aan het einde bij een hek uitkom denk ik dat dat ook voor wandelaars gold. Hier zou steen 24-A ongeveer gestaan moeten hebben. Steen 24-B staat wat verderop bij een pad, maar is "een uitdaging" in de zomer.
24-A
24-B
Vanaf grenspaal 24-B besluit ik in een rechte lijn naar paal 25 te lopen. Dat was niet zo'n heel goed idee, zeker niet in de zomer.
Bij elke stap omhoog door het verschrikkelijke bramenbos groeit het besef dat de ontsnappingsroute terug steeds moeilijker en langer wordt, en bij vlagen vraag ik me af of ik nog wel verder kan omhoog.
Maar... ik zet door en kom zo uit op een akker die als een geschenk uit de hemel voelt, en een klein stukje verderop staat dan eindelijk grenspaal 25.
25
25
In het veld waar ik langsaf loop is iemand aan het werk, ter hoogte van hulpsteen 25-A. Ik schat in dat hij wel vriendelijk zal zijn, maar dat valt een beetje tegen. Eerst sommeert hij me om te draaien en terug te lopen naar waar ik vandaan kom, maar als ik suggereer dat de richting waar ik heen liep een veel kortere weg is om zijn land te verlaten wordt hij ietsjes vriendelijker en wijst hij me een weg die min of meer langs paal 26 komt, waar ik dus maar een hele snelle foto maak. Pfieuw.
Iets verderop is steen 26-A een aantal jaar geleden herplaatst. Die staat gelukkig weer aan de openbare weg.
Ook grenspaal 27 staat mooi aan de weg.
Verderop staan hulpstenen 27-A en 27-B. Die eerste staat in het veld, dat ik liever even niet in wil. Ik leg me er dus al bij neer dat ik hem niet zal vinden, maar zie hem dan opeens toch vanaf steen 27-B, die weer aan een weggetje staat.
Grenspaal 28 wordt vergezeld door een dakje.
28
28
Ik loop een stukje om naar paal 29 en kom daarbij langs een leuk kapelletje. Tegenover paal 29 staat weer een moderne gemeentegrenspaal. Hulpsteen 29-A staat een meter of 100 het veld in en laat ik voor wat het is
29
Gemeentepaal (29)
29-A
Grenspaal 30 staat een eindje van de weg, maar het hek staat open, dus bekijk ik hem toch maar even van dichtbij. Aan de weg staat ook de hulpsteen 30-A.
Paal 31 is vanaf de straat te zien. Maar ook hier staat het hek staat open, dus kan ik me er toch niet van weerhouden even een kijkje te gaan nemen...
Ik overweeg zelfs nog over de Voer te springen, maar die is toch net iets te breed. Dan maar een eindje omlopen.
31
31
Grenspaal 32 en 32-A staan aan de Grijzegraaf. Hier staat ook weer zo'n moderne Eijsden-Margraten paal. Een stukje België in zie ik ook een curieuze paal in een voortuin staan.
32
32
Gemeentepaal (32)
32-A
Curieus
Curieus
Ik loop weer een blokje om naar de grenspalen 33 en 34. 34 staat aan de weg en daar vandaan is 33, die hier eigenlijk vlakbij staat, prima te zien.
33
34
De weg tussen 34 en 35 wandelt weer niet heel fijn. Hier is land uitgewisseld zodat de weg en het gebied ten zuiden daarvan Belgisch zouden worden. 35 mist zijn kop. Een eindje het weggetje in staat tussensteen 35-A. Ik loop verder tussen de fruitbomen waarvan ik twijfel of het publiek pad is. Aan het einde aan de straat worden aardbeien verkocht, die ik mij uitstekend laat smaken.
Tussensteen 35-B staat vlak voor grenspaal 36.
Grenspaal 36 staat aan een rustig weggetje. Hier staat ook weer een moderne Eijsden-Margraten paal en ook vlakbij staat hulpsteen 36-A. In de foto van die steen zijn 3 grensmarkeringen in één foto te zien.
36
Gemeentepaal (36)
36-A
Grenspaal 37 staat achter een mooie douanegebouw. Ik blijf maar even op de weg, waar ook de laatste Eijsden-Margratense grenspaal van dit gedeelte staat.
37
37
37
Gemeentepaal (37)
Aan de andere kant van de weg staat paal 38. Hier ga ik de
volgende keer verder. Ik loop dan verder om Eijsden en Maastricht heen.
