In het vorige deel bereikte ik grenspaal 214. Hier stopt de grensmarkering, omdat de situatie rond Baarle-Nassa te complex werd bevonden.
Pas in 1995 werd de grens hier officieel vastgesteld. Toen werd ook een symbolische grenspaal geplaatst in het centrum van Baarle-Nassau, voorzien van de nummers 214/215.
Ik was hier op 31 mei 2023, één van de eerste dagen dat ik voor mijn werk in de "ABG"-gemeentes aan de slag mocht.

---

Hoewel ik al een jaar regelmatig voor werkdoeleinden in Baarle-Nassau kwam besloot ik pas in de loop van 2024 alle en- en exclaves wat beter in beeld te gaan brengen. Daar is de rest van deze pagina nu aan gewijd.
Baarle-Hertog heeft 22 enclaves in Nederland, waar weer 7 Nederlandse counter-enclaves binnen vallen. Nederland heeft daarnaast één enclave in België.
Op veel plekken is de grens aangegeven in de bestrating, maar op nog meer plekken helemaal niet.
Ook zijn er over het algemeen geen andere grensmarkeringen, zoals palen of anderssoortige aanduidingen in de landbouwpercelen.
De enclaves zijn genummerd, deze nummer beginnen met H voor de Belgische (Hertog) en N voor de Nederlandse (Nassau) enclaves.

De grootste Belgische enclave in Nederland is enclave H1. Heel erg gegeneraliseerd is grofweg de zuidelijke helft van het gemeenschappelijke dorp Belgisch.
Binnen enclave H1 bevinden zich 6 Nederlandse "counter-enclaves": enclave N1 t/m N6, waarover later meer.
Er zijn twee informatieborden over enclave H1 aanwezig, de eerste in het centrum naast de symbolische grenspaal (zie hierboven). Het tweede informatiebord bevindt zich bij het huidige gemeentehuis van Baarle-Hertog, dat zich aan de parallelweg bevindt. Hier liep vroeger ook het Bels lijntje, de spoorlijn van Tilburg naar Turnhout, nu een fietspad.
Het gemeentehuis is voor het grootste deel in de Belgische enclave H1 gebouwd, maar enkele hoeken bevinden zich in Nederland. Op de grenzen van enclave H1 bevinden zich diverse andere interessante punten, zoals de Alphenseweg en het molenpad, de Zeeman en het bankkantoor aan de Hoogbraak.

---

Enclave H2 is een stuk minder groot, maar bestaat uit enkele landbouwpercelen en wordt sinds 2019 doorkruist door de Nijhovenring, een rondweg rond Baarle.
Toch is er iets bijzonders met deze enclave en dat is het feit dat deze enclave op één punt Enclave H1 raakt.
Dit punt bezocht ik al op 13 juli 2023. De grens kruist hier zichzelf: het is een bi-nationaal quadripunt. Zo'n punt bestaat maar op één andere plek op de wereld, bij Jungholz in Oostenrijk.
Een officiële grensmarkering staat er niet, maar een ijzeren pijp die een boer ooit in de grond heeft geslagen doet prima dienst als zodanig.

---

Enclave H3 bevindt zich aan de Visweg en bevat een landbouwperceel. Er is een schuur op de grens gebouwd, die voor de helft Nederlands en voor de helft Belgisch is.
Enclave H4 is wat groter en bevindt zich ook aan de Visweg. Aan de noordwestzijde bevat deze enclave enkel landbouwgrond, aan de zuidoostzijde zijn twee huizen aanwezig. Het huis met huisnummer 2 wordt door de grens doorsneden.

---

Een strook van ongeveer 12 meter breed scheidt enclave H1 van enclave H5. Deze enclave bevat enkele relatief nieuwe huizen, waaronder één huis in aanbouw. In enclave H1 is eveneens een nieuwbouwhuis gebouwd, waarvan de aanbouw/serre zich opvallend genoeg op Nederlands grondgebied bevindt.

---

In het volgende deel zal ik het laatste gedeelte van de grens tussen Noord-Brabant en België gaan beschrijven.